- Կազմի՛ր կարդալ, խաղալ, վազել, լողալ բայերի դերբայական համակարգերը։
- Անորոշ — կարդալ,խաղալ,վազել,լողալ(ել, ալ)
- Ենթակայական —կարդացող,խաղացող,վազող,լողացող, (ող, ացող)
- Համակատար —կարդալիս,խաղալիս,վազելիս,լողալիս(ելիս, ալիս)
- Հարակատար —կարդացած,խաղացած,վազած,լողացած (ած, ացած)
- Անկատար —կարդում,խողում,վազում,լողում(ում)
- Վաղակատար —կարդալ,խաղալ,վազել,լողալ(ել, ալ)
- Ապակատար — կարդալու,խաղալու,վազելու,լողալու(ելու, ալու)
- Ժխտական — կարդա,խաղա,վազի,լողա(ի, ա)
2. Տրված հարակատար դերբայները տեղադրի՛ր կետերի փոխարեն:
Քնած, բերած, կառուցած, տրված, տնկված, հեռացած, ասված:
Երբ արդեն ամեն ինչ դրված էր, բոլոր պատվերները՝ ասված մոտեցավ մեքենային:
Վարպետի կառուցած բոլոր կամուրջները մինչև այսօր կան:
Երբ արքայի հրամանով տնկված անտառը մի քիչ մեծացավ, այնտեղ վայրի կենդանիներ էլ բաց թողեցին:
Աշխարհում մի մարդ միայն կարող է օգնել քնած գեղեցկուհուն:
Այս կողմերից մի քանի տարի առաջ տրված մարդիկ մեր ավանը չեն ճանաչի:
Հեղեղի բերած տուփը ոչ մի կերպ չէր բացվում:
3. Տրված ենթակայական դերբայներով նախադասություններ կազմի՛ր այնպես, որ դրանք ո՞ր հարցին պատասխանեն:
Տղան մտավ սենյակ և գրող(ի՞նչ անող) աղջիկ հանդիպեց:
Աշխատասեր վարպետը տուն էր կառուցում(ի՞նչ էր անում):
Ընկերը ներում(ի՞նչ էր անում) էր ընկերոջը իր անցած արարքի համար:
Աղջիկը աստիճաններին բարձրանալուց(ի՞նչ էր անում) հիշեց դասերի մասին:
Ուսուցիչը հիացավ(ի՞նչ արեց) աշակերտի աշխատանքով:
4. Ընդգծված հարակատար դերբայները դարձրո՛ւ դիմավոր բայեր. Դիմավոր ձևերը ո՞ր դերբայով կազմվեցին:
Օրինակ`
Վաղուց հերքված վարկածը— վարկածը, որ վաղուց հերքվել էր:
Ցանքերի համար վտանգավոր դարձած արձրև-անձրև, որ վտանգավոր էր դարձել ցանքերի համար:
մառախուղով պատված լեռնագագաթներ-Լեռնագագաթներ, որ պատվել էին մառախուղով:
ճանապարհորդի նկարագրած ջրվեժը-ջրվեժը, որ նկարագրվում էր ճանապարհորդով:
դժվարին կացության մեջ ընկած մարդ-մարդ, որ ընկել է դժվարին կացության մեջ:
գիշերները մեր այգին այցելած չորքոտանին-չորքոտանին, որ այցելել էր մեր այգին գիշերը.
անտառից սկիզբ առած վտակ-վտակ, որ սկիզբ էր առել անտառից.
Բայերը ենթակայական են:
5. Ընդգծված ենթակայական դերբայները դարձրո՛ւ դիմավոր բայեր. դիմավոր ձևերը ո՞ր դերբայով կազմվեցին:
Օրինակ Հերքվող վարկած— վարկած, որ հերքվում էր:
Գիշերները մեր այգին այցելող չորքոտանի-չորքոտանին, որ այցելում էր մեր այգին
անտառից սկիզբ առնող վտակ-վտակ, որսկիզբ էր առնում անտառից:
դժվարին կացության մեջ գտնվող մարդ-մարդ, որ գտնվում էր դժվարին կացությքան մեջ:
ցանքերի համար վտանգավոր դարձող անձրև-վտանգավոր անձրև, որ դարձում էր ցանքերի համար:
մառախուղով պատվող լեռնագագաթներ-լեռնագագաթներ, որ պատվում են մառախուղով:
ջրվեժը նկարագրող ճանապարհորդ-ճանապարհորդ, որ նկարագրում էր վրեժը:
Դերբայերը փոխվեցին վաղակատար:
6. Ընդգծված անորոշ դերբայը դիմավոր բա՛յ դարձրու. ինչպիսի՞ դիմավոր ձևեր ստացվեցին:
Օրինակ`Գնաց ծովում լողանալու- Գնաց , որ ծովում լողանա:
Կանգնեց անկյունում նրան` նորից տեսնելու նպատակով-անկյունում կանգնեց, որ նորից տեսնի նրան:
Խնդրեց նամակը հասցնելու մասին-խնդրեց, որ նամակը հասցնի:
Մի քանի վարկյան շահելու համար վազեց-վազեց, որ մի քանի վայրկյան շահի:
Սպասեց հոսանքների բերելուն-սպասեց, որ հոսանքները բերի:
Մի քանի քայլ հեռանալով` հանդիպեց-հեռացավ, որ մի քանի քայլից հանդիպի:
Հոսանքի ուղղությամբ ցած վազելով` տեսավ-տեսավ, որ հոսանքի ուղղությամբ ցած վազի:
Ջրի պակասելու մասին խոսեցին-խոսեցին, որ ջուրի պակասի մասին:
Հարութ Սարգսյանի բլոգ 