Category: Բնագիտություն

1 Ինչո՞ւ է կյանքի համար անհրաժեշտ ջերմային էներգիան։

Ջերմային էներգիան կյանքի համար անհրաժեշտ է, քանի որ, եթե ջերմային էներգիան չլինի երկիր մորակը կսառցակալի:

2 Ինչո՞ւ է Արեգակը համարվում Երկրի վրա կյանքի եւ ջերմության գլխա­վոր աղբյուրը։

Արեգակը համարվում է Երկրի վրա կյանքի և ջերմության գլխավոր աղբյուրը, քանի որ մեիայն արեգակն է, որ ջերմություն է տալիս երկրին:

3 Վառելանյութի ի՞նչ տեսակներ գիտեք։

տորֆ, քարածուխ, փայտ և այլն:

Մտածե՛ք
Կա՞ն արդյոք Երկրի ընդերքում ջերմային էներգիայի այլ աղբյուրներ:

Դասարանական 2
Ջերմային հավասարակշռություն եւ ջեր մաստիճան:

Հարցեր

1. Ի՞նչ է ցույց տալիս մարմնի ջերմաստիճանը:
   Ջերմաստիճանը ցույց է տալիս մարմնի տաքացման աստիճանը։
2. Ինչպե՞ս է կոչվում ջերմաստիճան չափող սարքը:
   ջերմաստիճան չափող սարքը կոչվում է ջերմաչափ։
3. Ի՞նչ կառուցվածք ունեն սնդիկային ջերմաչափները:
   Հեղուկային ջերմաչափը կազմված է հեղուկի պահեստարանից, բարակ խողովակից և սանդղակից:
4. Բժշկական ջերմաչափն ինչո՞վ է տարբերվում սովորական ջերմա
   չափից:
   Ջերմաչափները լինում են հեղուկային, մետաղական, էլեկտրական և այլն:

5. Ո՞րն է բնության մեջ հանդիպող ամենացածր ջերմաստիճանը:

Բնության մեջ հանդիպող ամենացածր ջերմաստիճանը –273°C-ն է. այդ ջերմաստիճանում նյութը կազմող մոլեկուլները դադարում են շարժվելուց:

6. Չափե՛ք ձեր ընտանիքի անդամների ջերմաստիճանը եւ համեմա-
տե՛ք միմյանց հետ։
Մայրիկ-36,3°
հայրիկ-36,6°
ես-36,7°

Տնային 2

Լուծել խնդիրները

1*

Գտնել ձկան արագությունը, եթե հայտնի է, որ 360 մ երկարությամբ ճանապարհը նա անցավ 40 վարկյանում:

360:40=9

2*
Որքան ճանապարհ կանցնի ինքնաթիռը 4 ժամում, եթե նրա արագությունը 100կմ/ժ է: 

100×4=400

Հարցեր

1.Ներկայացրե՛ք մեխանիկական աշխատանքի օրինակներ:

Քարի տեղաշարժում
2. Ի՞նչ բանաձեւով է հաշվարկվում մեխանիկական աշխատանքը:

A=FxS

4. Ինչո՞ւ են էներգիան եւ աշխատանքը չափում միեւնույն միավորով:

5. Ո՞րն է 1 Ջ աշխատանքը:

Դասարանական 2

Էներգիա

• Բանվորը, կիրառելով 50 Ն ուժ, բեռը տեղափոխել է մի հարկից մյուսը: Ի՞նչ մեծություն է անհրաժեշտ նրա կատարած աշխատանքը հաշվելու համար:Չենք կարող իրականացնել մեխանիկական աշխատանք,քանի որ տեղափոխություն չկա

1. Տղան բեռը տեղափոխելու համար կիրառել է 6 Ն ուժ, անցնել 27 մ ճանապարհ: Հաշվել կատարած աշխատանքը:

F=6 Ն

S=27

A=27.6=162 Ջոշ աշխատանք

1. Էներգիան չափում են Ջոլերով:
2. Էներգիան բնութագրում է մարմնի աշխատանք կատարելու ունակությունը։

Դասարանական 2
Նոր թեմա
Հարցեր

• Ո՞ր ուժն են անվանում ծանրության ուժ:

Այն ուժը որով երկիրը ձգում է մարմինները կոչվում է ծանրության ուժ։

• Ինչի՞ց է կախված մարմնի ծանրության ուժը:

Որքան մեծ է մարմինների զանգվածը, այդքան մեծ է նրա վրա ազդող ծանրության ուժը։

• Ինչպե՞ս է ուղղված ծանրության ուժը:

Երկրի կենտրոն։

• Ո՞ր ուժն են անվանում մարմնի կշիռ:

Այն ուժը, որով մարմինը երկրի։

Առաջադրանքներ

Մարմինների փոխազդեցություն

Նախագիծ

1. Ի՞նչ է նշանակում «Մարմինները փոխազդում են» արտահայտությունը:
2. Ո՞ր մարմիններն են փոխազդում.
   1) դուռը հրելիս, 2) ծանրաձողը բարձրացնելիս, 3) քայլելիս:
3. Ներկայացրե՛ք հեռավորության վրա փոխազդող մարմինների օրինակներ: Դասարանական 1 Նոր թեմա Հարցեր

1. Ի՞նչն են անվանում դեֆորմացիա:

Դեֆորմացիա անվանում են մարմնի ձևափոխությունը:

2. Ներկայացրե՛ք դեֆորմացիայի օրինակներ:

Դեֆորմացիայի օրինակներ են առանձգական և պլաստիկ ձևափոխությունները:

3. Ո՞ր ուժն են անվանում առաձգականության ուժ:

Առաձգականության ուժ անվանում են այն ուժը, որը առաջանում է մարմինների մեջ առանձգական ձևափոխության ընթացքում:

4. Մի՞շտ է արդյոք դեֆորմացիայի ընթացքում առաջանում առաձգականության ուժ:

Ոչ, առաձգականության ուժը առաջանում է միայն առանձգական ձևափոխության ընթացքում:

5. Ինչպե՞ս է կոչվում ուժ չափող սարքը:

Ուժ չափող սարքը ուժաչափն է:

6. Ի՞նչ միավորներով է արտահայտվում ուժը:

Ուժը արտահայտվում է նյուտոն և կիլոնյուտոն միավորներով:

Հարցեր և վարժություններ 

1․ Սահմանե՛ք ֆիզիկական երևույթ հասկացությունը: Առաջարկե՛ք առնվազն երկու օրինակ:

Ֆիզիկական երևույթի ժամանակ նյութը փոխում է արեգակնային վիճակը, չափսերը և ձևը։

2. Հետևյալ երևույթներից որո՞նք են ֆիզիկական (ընտրությունը հիմնավորե՛ք).

ա) սառույցի հալվելը
գ) ջրի գոլորշիանալը
բ) պղնձի սևանալը տաքացնելիս
դ) բաժակի կոտրվելը

3. Սահմանե՛ք քիմիական երևույթ հասկացությունը: Առաջարկե՛ք առնվազն երկու օրինակ:
Քիմիական երևույթի ժամանակ նյութը փոխում է իր գույնը, հոտը, գազ անջատում և նստվածքի առաջացում։

4․ Հետևյալ երևույթներից որո՞նք են քիմիական (ընտրությունը հիմնավորե՛ք).
ա) ջրի եռալը
բ) արծաթե զարդի սևանալը
գ) երկաթի ժանգոտվելը
դ) կաթի թթվելը

5․ Թվարկե՛ք քիմիական ռեակցիաների հատկանիշները: Բերե՛ք օրինակներ:

քիմիական ռեակցիաների հատկանիշներն են`

1.Ջերմության անջատում կամ կլանում

2․ Գույնի փոփոխություն

3․ Համի, հոտի փոփոխություն

4․ Գազի անջատում կամ կլանում

5․ Նսվածքի առաջացում կամ անհետացում

6․ Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ քիմիական ռեակցիաների ընթանալու համար: Թվարկե՛ք ձեզ հայտնի օրինակները: 

Ջերմության անջատում,գույնի փոփոխություն, հոտի առաջացում:

1. Որքա՞ն ճանապարհ կանցնի շնաձուկը 2 ժամում, եթե ըն- թանա 50 կմ/ժ արագությամբ:

50*2=100կմ

2.Որքա՞ն ժամանակում ինքնաթիռը կթռչի Երեւանից Հռոմ, եթե այդ քաղաքների միջեւ օդուղու երկարությունը 3600 կմ է, իսկ ինքնաթիռի արագությունը` 800 կմ/ժ:

S=3600կմ

V=800կմ/ժ

T=s:v

s:v=4.5

T=4.5Ժ (4 ու կես ժամ)

3.Ինչպե՞ս կարելի է որոշել` շարժվո՞ւմ է մարմինը, թե՞ ոչ:

Բնության մեջ միշտ կատարվում է տեղափոխություններ։ Օրինակ փողոցներում շարժվում են մարդիկ և մեքենաները, երկնքում շարժվում են ամպերը, թռչում են ինքնաթիռները, թռչունները, ջրում լողում են ձկները։ Այսինքն այդ բոլոր մարմինները մի տեղից մյուս տեղ են տեղափոխվում։

4. Լրացրե՛ք բաց թողնված թվերը.

1 մ/վ = __կմ/ժ,   1կմ=1000մ   -1մ/վ=1000կմ/ժ
72 կմ/ժ = ____ սմ/վ  -7200000կմ/ժ

Տնայի 1

1. Բլոգումդ մի քանի նախադասությամբ ներկայացրու՛, թե ի՞նչ սովոճրեցիր և պատրաստվի՛ր բանավոր քննարկման:

Մոլորակը ջերմություն է ստանում արևից այդ ջերմության մի մասը ետ է վերադարնու տիեզերք։Մեր մոլորակը պատված է մտնոլորտանի շերտով, որը տույլ չի տալիս, որ արևի ամբողջ տաքությունը բարձրանա տիեզերք։ Առանց ջերմոցային էֆեկտի, կյանքն այսօր գոյություն չէր ունենա, սակայն ամեն բան պետք է լինի հավասարակշռված:

Մթնոլորտային շերտում կան գազեր որոնք կոչվում են ջերմոցաին գազեր, որովհետև մոլորակի համար ջերմոցի դեր են կատարում, պահում են ջերմաստիճանը կայուն և ապահովում կյանքը մոլորակի վրա:

Մարդկանց կողմից արտադրված աղտոտումը նպաստում է ջերմոցային գազերի լրացուցիչ քանակություններին ՝ խախտելով բնական դինամիկ հավասարակշռությունը: Սա լուրջ հետևանքներ է թողնում մոլորակային ջերմային հավասարակշռության և իր հերթին Երկրի վրա կյանքի համար:

Դասարանական 1

Մեխանիկական շարժում, արագություն

1. Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը:

Մեխանիկական շարժումը ինչ-որ ժամանակում մարմնի դիրքի փոփոխությունն է ուրիշ մարմնի նկատմամբ:

2. Ինչի՞ նկատմամբ է շարժվում գետում լողացող ձուկը:

Գետում լողացող ձուկը շարժվում է ափի նկատմամբ:

3. Ինչո՞վ են իրարից տարբերվում շարժումները:

Շարժումները իրարից տարբերվում են նրանով, որ նրանք լինում են արագ, դանդաղ, ուղիղ, կոր, անհավասարաչափ և հավասարաչափ:

4. Ի՞նչ է ցույց տալիս արագությունը: Ի՞նչ միավորներով է այն չափվում:

Արագությունը ցուց է տալիս, թե տվյալ մարմինը ինչ ժամանակում որքան ճանապարհ է անցնում: Արագությունը չափվում է V (միջին արագությունը), S (ճանապարհը) և t (ժամանակը) բանաձևերով:

Տնային 1

Սովորե՛լ

Դիտե՛լ  վիդեոնյութը,թարգմանել, փորձել շարադրել միտքը մի քանի նախադասությամբ։

Պատասխանե՛լ հարցերին

Պինդ վառելանյութի այրումից ստացվում են մեծ քանակությամբ մոխիր և այլ թափոններ։ Այդ պատճառով առավել նպատակահարմար է գազային վառելանյութի օգտագործումը:

2. Վառելանյութն այրելիս պետք է այնպես անել, որ վառարան մտնող օդը լինի այնքան, որքան անհրաժեշտ է այրման համար։ Ինչո՞ւ:

Քանի որ օդի ավելցուկի դեպքում ունենում ենք ջերմության կորուստ՝ օդի ավելորդ քանակ տաքացնելու պատճառով։

Դասարանական .

Հարցեր.

Քիմիական նյութերի ազդեցությունը շրջակա միջավայրի վրա

1. Հողի ու ջրի, թռչունների ու ձկների, վայրի գազանների պահպանման համար ի՞նչ միջոցներ են ձեռնարկվում։

Մարդը ստեղծում է անտառներ, կանաչ պուրակներ և արգելոցներ։

1. Որո՞նք են թթվային անձրեւների առաջացման պատճառները, եւ ի՞նչ հե­տեւանքներ կարող են դրանք ունենալ։

Օքսիդները խառնվելով ջրին առաջացնում են թթուներ ՝ ծծմբական թթու, ազոտական թթու և այլն։Այդ թթուները երկնքեց եկող անձրևի հետ խառնվում են և առաջանում են թթվային անձրևներ, որոնք թափվում են երկրագնդի մակերևույթի վրա։Թթվային անձրևները շատ վտանգավոր են շրջակա միջավայրի համար։Դրանք կարող են քայքայել հողը, շինությունները, հուշարձանները։

1. Ինչո՞ւ չի կարելի այրել կենցաղային աղբը։

Այն չի կարելի այրել, քանի որ աղբի այրումից առաջանում են թունավոր նյութեր։

1. Բնապահպանական տեսակետից վառելիքի ո՞ր տեսակներն են առավել
նախընտրելի։

Պինդ վառելանյութի այրումից ստացվում են մեծ քանակությամբ մոխիր և այլթափոններ։

Այդ պատճառով առավել նպատակահարմար է գազային վառելանյութիօգտագործումը:

2. Վառելանյութն այրելիս պետք է այնպես անել, որ վառարան մտնող օդը լինի այնքան, որքան անհրաժեշտ է այրման համար։ Ինչո՞ւ:

Որովհետև այրմանը որոշակի օդ է պետք։