Month: Սեպտեմբերի 2020

Աշնան մի իրիկուն էր։ Վարար անձրևը թակում էր պատուհան ու դուռ։ Անտառում տիրում է խառնաշփոթ, բոլոր գազաններն այս ու այն կողմ են փախչում ու որս որոնում։ Միայն ծառերն են, որ լուռ կանգնել ու հետևում են քամու տակ պարող իրենց տերևներին։ Խառնվել են կանաչը, կարմիրը, դեղինը, օդ են բարձրանում շուրջ պար բռնելու։ Սիրում եմ աշունը, իր բոլոր գույներով ու գժություններով։

Դասարանական առաջադրանքներ․

1․ Երկու թվերից մեկը մյուսով և բրան բաժանելու դեպքում ստացվում է նույն 11 թիվը։ Որո՞նք են այդ թվերը։ 11 և 1

2. Կատարե՛ք գործողությունները․

• (45:9-24:6) ‧1+2‧1=3

• (1+1):1+13-2)+4‧1-1:1=6

• (25-24) (6-5)+1:1+(8-7) ‧1=2

• (453-452): (17-16)+1‧1=2

3. Առանց գրավոր հաշվուներ կատարելու՝ կռահե՛ք, թե ինչի է հավասար առաջին հինգ կարգային միավորների գումարը։ 11111

4․ Բրուտը 1 օրում պատրաստում էր 5 կճուճ։ Նոր սարք տեղադրելուց հետո նա սկսեց 1 օրում 3 կճուճով ավելի պատրաստել։ Քանի՞ կճուճ կպատրաստի բրուտը 7 օրում։ 56

Տնային առաջադրանքներ․

1.Կատարե՛ք գործողությունները․

• 5‧1+1։1+3‧1-1‧1=8

• (110-9)+25‧1-1‧14=112

• (1‧38-1‧37):1-1:1=1

2․ Գրե՛ք այն ամենափոքր քառանիշ թիվը, որը չի փոխվում նրա գրառման մեջ թվանշանների ցանկացած տեղափոխության դեպքում։ 1111

3․ Գործածվու՞մ է արդյոք 5 թվանշանը ամենափոքր հնգանիշ թվի գրառման մեջ։ Ոչ

4․ Սկյուռը 10 րոպեում ուտում է 8 ընկույզ։ Քանի՞ րոպեում սկյուռը կուտի 40 ընկույզ։ 50 րոպե

Կատարելով դիտարկումներ կհամոզվեք, որ նյութերը հանդես են գալիս տարբեր վիճակներում։ Որոշ նյութեր սովորական պայմաններում հեղուկ վիճակում են, մյուսները՝ գազային, երրորդները՝ պինդ։ Կախված պայմանների փոփոխությունից՝ նրանց վիճակները կարող են փոփոխվել:Օրինակ՝ ջուրը տնային պայմաններում հեղուկ վիճակում է, սառեցնելիս հեղուկ վիճակից վերածվում է պինդ վիճակի՝ սառույցի, իսկ տաքացնելիս՝ գազային վիճակի՝ գոլորշու: Սառույցը ջրի պինդ վիճակն է, իսկ գոլորշին՝ գազային: Ոսկին սովորական պայմաններում պինդ վիճակում է, շատ բարձր ջերմաստիճանում հալվում է և վերածվում հեղուկի, իսկ ջերմաստիճանն ավելի բարձրացնելու դեպքում սկսում է եռալ և վերածվել գազի։Նյութը, կախված պայմաններից, հիմնականում լինում է պինդ, հեղուկ կամ գազային վիճակում։Դիտարկենք տարբեր մարմիններ և, պարզ փորձեր կատարելով, ծանոթանանք դրանց որոշ հատկություններին։Վերցնենք ապակուց, երկաթից և պղնձից պատրաստված ձողեր, որոնք սովորական պայմաններում պինդ վիճակում են։ Դժվար չէ համոզվել, որ այդ նույն պայմաններում ինչ դիրքով և որտեղ էլ դնենք այդ ձողերը, դրանք կպահպանեն իրենց ձևն ու ծավալը։Պինդ մարմինները պահպանում են իրենց ձևն ու ծավալը։Սա պինդ մարմինների հատկություններից է։Այժմ դիտարկենք հեղուկները։ Վերցնենք 50 մլ ծավալով որևէ հեղուկ, օրինակ՝ մասուրի հյութ, և լցնենք բաժակի մեջ։ Նա կընդունի բաժակի ձևը։ Եթե լցնենք մեկ այլ անոթի մեջ, ապա կընդունի այդ անոթի ձևը, բայց նրա ծավալը կրկին կմնա 50 մլ։ Դա նշանակում է, որ մի անոթից այլ անոթ տեղափոխելիս հեղուկի ծավալը պահպանվում է, բայց ձևը փոխվում է՝ ընդունում է այն անոթի ձևը, որտեղ լցված է:Հեղուկները պահպանում են իրենց ծավալը, բայց ձևը՝ ոչ։ Սա հեղուկների հատկություններից է:Դիտարկենք գազային վիճակում գտնվող նյութերից օրինակ՝ օդի նմանատիպ հատկությունը: Եթե օդով լի գնդակը սեղմենք, ապա նրա ձևը կփոխվի, և բնականաբար այդ նույն ձևը կստանա նաև նրանում եղած օդը: Եթե գնդակի ծավալը փոքրացնենք՝ նրա մի մասը սեղմելով, ապա այդ նույն ծավալը կստանա նաև նրանում եղած օդը: Դժվար չէ հետևություն անել, որ գնդակի մեջ լցված օդն ընդունում է տվյալ գնդակի ձևն ու ծավալը: Գնդակի ձևի ու ծավալի փոփոխությունից փոփոխվում են նաև նրանում եղած օդի ձևն ու ծավալը:Գազերը չեն պահպանում ոչ իրենց ձևը, ոչ ծավալը և զբաղեցնում են իրենց տրամադրված ողջ տարածքը։Սա գազերի հատկություններից է:

Հետաքրքիր փորձեր ջրի հետ:

Առաջադրանք

1Թվարկե՛ք 2–ական նյութ, որոնք սովորական պայմաններում հետևյալ վիճակներում են.ա) պինդ բ) հեղուկ գ) գազային։

ա) երկաթ, պղինձ

Բ) ջուր, հյութ

Գ) օդ, գոլոշի

2Թվարկե՛ք առնվազն 5 նյութ, որից կարելի է բաժակ պատրաստել։ապակի, կավ, փայտ, քար, երկաթ

3Առանձնացրեք ստորև տրված նյութերը և տեղադրեք աղյուսակի համապատասխան սյունակներում` պինդ — հեղուկ — գազայինՊղինձ, ջուր, կաթ, նավթ, ոսկի, ապակի, թթվածին, գոլորշի, ջրածին, փայտ, պողպատ, արծաթ, ոսկի:

Պինդ. Հեղուկ գազային

Ոսկի. Ջուր. Թթվածին

Ապակի. Կաթ. գոլորշի

Փայտ. Հեղուկ. ջրածին

պողպատ. Նավթ

Արծաթ

Ոսկի

Աշուն էր, մի օր ընտանիքով որոշեցինք գնալ կարմիր ծով (Վրաստան) , և կատարվեց դա, մենք գնացինք այնտեղ։Երեկոյան շարժվեցին իսկ առավոտյան հասանք։ Ես շատ էի սպասել այս օրվան։Կեսօրին գնում եինք լողափ որը շատ գեղեցիկ էր, և լողոմ, մի բոլ լողալու հետո գնում եինք տուն և հանգստանում։ Երեկոյան նույնպես գնում եինք լողափ նստում ափին, երգեր երգում, խաղեր խաղում և այլն։ Գիշերը, երբ լուսինը ընկնում էր ծովի վրաայն շատ գեղեցիկ եր ստացվում կարծես ծովը ժապավեն լիներ։

Ձյունիկ լուսինՍարի ուսին,

Դեղին — կարմիր շաղալեն,

Ալիք — ալիք խաղալեն,

Ծովի ծոցին՝Ալ ժապավեն Տվել բոցին։

Ծառեր, հողմեր,Ամեն կողմեր,

Թռչուն դառել երգելով,

Հեռու — հեռու հերկելով,

Երան — երան ԹռչելովՕդի վրան։

Այսօր, նորեն, դեմքիդ վրա գիշեր է կաթել,

Շանթ ու կայծակ ճայթելեն.

Սրտիդ խորեն արյուն կեռա՝ ամպեր են պատել,

Հուր ու փայլակ սայթելեն

Սրտով բարի,Հոգիդ արի՜,

Որ քու նավըՉըշվարի։

Կյանքի կռիվ՝ ճիշտ դատելով՝Կանաչ,

խռիվ միշտ զատելով։

Դեպի առա՛ջ.Հեռի՛ հառաչ։

Առաջադրանքներ

1.Դուրս գրի՛ր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

հերկել-վարել ակոսել

Շանթ-կայծակ

փայլակ_կայծակ, շանթ

ճայթել-ճռթճռթալ

հառաչ-հառաչանք

2. Ինչպիսի՞ն է այս բանաստեղծության լուսինը: Ձյան պես սպիտակ Փորձիր նկարե՛լ լուսինը:

3.Բանաստեղծությունը սովորիր առոգանությամբ կարդա՛լ:

4.Օրվա ո՞ր պահն է ներկայացված բանաստեղծության մեջ։Երեկո

Սևուկ ապմերը իջան ներքև, խրցի նման սարի վրա շարժվեցին, բացվեց առավոտը, օդը սառեց։Երկինքը գոռաց սկսվեց բուքը, երկիրն արագ, արագ, հեռվում ամպրոպի եղավ։ Բողբոջը արևից շողաց և շղարշով պատվեց,։ Լեռան լանջերը վառվեցին և ցավ ապրեցին։ Եկավ անձրևը մաղթելով, կամաց, կամաց հոգնած տերևները շաղ եկան, երկիրը քնեց և թռչունները թռան։ Առուն հուզված փախավ, Ձորում մշուշը կախվեց, քամին վերև բարձրացավ և տարավ բերեց։ Սև ամպերը աշխույժ եկան, գունատ սարի վրա ցրվեցինու կյանքիս վերջին օրը հասավ։

Մոխիր ամպեր ժիր եկան
Դալուկ-դալուկ,
Սարի վրա ցիր եկան։
Հալեց աշուն օր
Կյանքիս սևավոր։ Ինձ թվում է սա է Կոմիտասի կյանքը պատմում։

Գնացքը երկու օրում. միևնույն արագությամբ. անցավ 1800 կմ ճանապարհ: Առաջին օրը նաճանապարհի վրածախսեց12 ժամ, իսկ երկրորդ օրը՝ 4 ժամ պակաս: Որքա՞ն ճանապարհ նա անցավ առաջին օրը:

Լուծում

1)12-4=8

2)12+8=20

3)1800:20=90կմ/ժ

4)90.12=1080կմ

Պատ….1080կմ………….