Month: Մայիսի 2022

Ուսումնական տարվա ամփոփում
«Պատմությու » առարկա
Մեկ տարի ուսումնասիրելուց հետո մի քանի նախադասությամբ ներկայացրու՝ ինչու ենք ուսումնասիրում «Պատմություն» առարկան:

• .Ինչ անուններով է հայտի համահայկական առաջին թագավորությունը: Թվարկիր նրա հզոր արքաներին, ինչով են նրանք հայտնի, քո կարծիքով որն է դրա անկման գլխավոր պատճառները:

Համահայկական առաջին թագավորությունը Վանի թագավորությունն է, որը ստեղծվել է ք․ա․ 9-րդ դարում։ Վանի թագավորության հզոր արքաներն էին՝ Սարդուրի Ա-ն, Իշպուինին, Մենուան, Արգիշտի Ա-ն, Սարդուրի Բ-ն Արգիշտի Բ-ն, Ռուսա Բ-ն,

Սարդուրի-Ա մ․թ․ա․ 830-ական հզորացրել է երկիրը և Վանա լճի ափին հիմնել Վան Տուշպա, Տոսպ, մայրաքաղաքը, որի անունից էլ առաջացել է թագավորության անունը՝ Վանի թագավորություն։ 

Արգիշտի Ա-Նա կազմակերպել է մի շարք արշավանքներ դեպի Ասորեստան և այլ երկներ։ Նա շրջափակման մեջ է գցել Ասորեստանը, որի հետևանքով հակառակորդի զորավարները սարսափում էին նրանից և ասում, որ «նրա անունը հնչում է ինչպես ծանր հողմ։

Մենուա-Մենուայի միանձնյա թագավորության օրոք Վանի թագավորությունն ապրել է ռազմաքաղաքական վերելք։ Կենտրոնական և ծայրամասային մարզերում՝ Վանա լճի շրջակայքում, Արածանիի և Արաքսի վերին հոսանքներում, Կարինի (Էրզրումի) դաշտում Մենուան կառուցել է բազմաթիվ ամրոցներ։

• Ք.Ա. VII դարի վերջին ձևավորվեց երկրորդ համահայկական թագավորությունը: Ով է նրա հիմնադիր արքան, ով է նրա անվանադիր արքան:Ինչպես է բնութագրել Տիգրան Երվանդյանին Մովսես Խորենացին:

Ով է նրա հիմնադիր արքան,ով է նրա անվանադիր արքան-Կոչվում է հիմնադրի՝ Երվանդ Սակավակյացի անունով։ Որպես թագավորներ և սատրապներ Հայաստանում իշխել են մ.թ.ա. 570-201 թվականներին։

Ինչպես է բնութագրել Տիգրան Երվանդյանին Մովսես Խորենացին-Մովսես Խորենացին ասում է։Նա մեր թագավորներից ամենահզորը և ամենախոհեմն է էր և բոլոր նրանցից քաջ։Նա Կյուրոսին աջակից եղավ Մարաց իշխանությունը տապալելու և մեր բնակության սահմաններն ընդարձակելով հասցրեց մինչև հին բնակույթան սահմանների ծայրերը․բոլոր իր ժամանակակիցներին նախանձելի եղավ,իսկ հետո եկողներիս ցանկալի թե ինքը և թե իր ժամանակը։

• Ք.Ա. II դարում Հայաստանում հաստատվում է նոր թագավորական հարստություն: Որ արքայատոհմի մասին է խոսքը: Թվարկիր նրա հզոր արքաներին, ինչով են նրանք հայտնի, քո կարծիքով որն է դրա անկման գլխավոր պատճառները:

Հնագույն շրջանից մշակույթի ինչ նմուշներ են մեզ հասել: Ում շնորհիվ է մեզ հասել հայկական առասպելների մեծ մասը; Ներկայացրու առասպելներից ամենադուր եկածը:

• Ներկայացրու «Մշակույթ» հասկացությունը:
  Հնագույն շրջանից մշակույթի ինչ նմուշներ են մեզ հասել: Ում շնորհիվ է մեզ հասել հայկական առասպելների մեծ մասը; Ներկայացրու առասպելներից ամենադուր եկածը:

Հնագույն շրջանից մշակույթի ինչ նմուշներ են մեզ հասել: Ում շնորհիվ է մեզ հասել հայկական առասպելների մեծ մասը; Ներկայացրու առասպելներից ամենադուր եկածը:

• Համաշխարհային պատմությունից ներկայացրու, հիմնավորիր քո ամենադուր եկած թեման:

Մի քանի նախադասությամբ ներկայացրու այս ուսումնական տարվա ընթացքում

.ամենադուր եկած թեման-Ինձ շատ է դուր եկել Հին Հռոմի թեման
.քո նոր բացահայտումները-բացահայտեցի տարբեր նյութեր հայոց մշակույթի մասին,ամբողջ Պարթևստանի և Մակեդոնիյաի մասին։

.ինչ թեմաներ կցանկանայիր ուսումնասիրել-Ես կցանկանայիր ուսումնասիրել Հայոց եկեղեցիների պատմությունը

Ստորև ներկայացրու թվարկված ամիսների հաշվետու ամփոփումները:
Սեպտեմբեր-5 նյութ
Հոկտեմբեր-5 նյութ
Նոյեմբեր-4 նյութ
Դեկտեմբեր-4 նյութ
Փետրվար-4 նյութ
Մարտ-5 նյութ
Ապրիլ-5 նյութ
Մայիս-2 նյութ

10 բալանոց գնահատման սանդղաակով գնահատիր այս տարվա քո աշխատանքը: 9

«Պատմություն» առարկայի դասավանդման, թեմաների հետ կապված ինչ առաջարկություններ ունես:

https://harutkarapetyan.home.blog/2022/05/23/%d5%b4%d5%a5%d5%a4%d5%ab%d5%a1%d5%b8%d6%82%d6%80%d5%a2%d5%a1%d5%a9/

https://harutkarapetyan.home.blog/2022/05/05/%d5%a3%d5%b8%d6%80%d5%ae%d5%b6%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6-%d6%84%d5%a5%d6%80%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-8/

https://harutkarapetyan.home.blog/2022/05/14/%d5%bd%d5%ba%d5%ab%d5%bf%d5%a1%d5%af-%d5%bb%d6%80%d5%a1%d5%b7%d5%b8%d6%82%d5%b7%d5%a1%d5%b6%d5%ab-%d5%a1%d5%bc%d5%a1%d5%bb%d5%a1%d5%a4%d6%80%d5%a1%d5%b6%d6%84%d5%b6%d5%a5%d6%80/

https://harutkarapetyan.home.blog/2022/05/19/%d5%a3%d5%b8%d6%80%d5%ae%d5%b6%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6-%d6%84%d5%a5%d6%80%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-10/

https://harutkarapetyan.home.blog/2022/05/16/%d5%a3%d5%b8%d6%80%d5%ae%d5%b6%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6-%d6%84%d5%a5%d6%80%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-9/

https://harutkarapetyan.home.blog/2022/05/05/%d5%a3%d5%b8%d6%80%d5%ae%d5%b6%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6-%d6%84%d5%a5%d6%80%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-8/

Մայիսի 23

Դասարանում

• Ստեղծագործական աշխատանք

Գրավո՛ր պատմիր այս ուսումնական տարվա ամենահետաքրքրիր դեպքի մասին (աշխատանքդ վերնագրի՛ր)

ՄԵԴԻԱՈՒՐԲԱԹ

Իմ այս տարվա ամենահիշարժան օրերից մեկը մայիս ամսվա ամենագեղեցիկ մեդիաուրբաթն էր, որտեղ բոլորը փայլում էին։ Այն տարվա ուսումնական շրջանի ամենագեղեցիկ մեդիաուրբաթն էր։ Այնտեղ բոլորը հիանալի ելույթ էին ունենում։ Մինչ մադիաուրբաթը մենք երկար աշխատեցին, որովհետև աշակերտները խանգարում էին, տեխնիկական խնդիրներ կար, բայց այդքան չարչալվելուց հետո հասանք մեր նպատակին`այն հիանալի ստացվեց։ Ինձ մեդիաուրբաթին շատ դուր եկավ, երբ երգի ժամանակ վերջում բոլորը վազեցին կենտրոն։ Իմ կարծիքով դա ամենահետաքրքիր և տարբերվող ավարտն էր։

Մայիսի 23

1)Լուծում
1)14+6=20
20-100%
6-X%
X=6×100/20
X=30%
Պատ․՝30%:

2)Լուծում
1)100-35=65
65-26կգ
100%-X
X=100×26:65
X=40կգ
Պատ․՝40կգ։

3)Լուծում
1)100-25=75
75%-27g
100%-X
X=100×27:75
X=36
36-27=9

4)Լուծում

1) 15×40:100=6
2) 15+9=24
3) 6×100:24=25%

5)Լուծում
1)40×20:100=8
2)40+10=50
3)8+10=18
4)18×100:50=36%

6)Լոուծում
1) 60×30:100=18
2)  60+14+6=80
3)  18+14=32
4) 32×100:80=40%

7)Լուծում
100%-25%=75%
48×75:100=36(կգ ցինկ)
48-36=12(կգ պղինձ)
100%-28%=72%
75×72:100=54(կգ ցինկ)
75-54=21(կգ պղինձ)
36կգ+54կգ=90կգ ցինկ
12կգ+21կգ=33կգ պղինձ
Պատ․՝ 90կգ ցինկ և33կգ պղինձ։

• Ի՞նչ է բջիջը։

Բջիջը կազմված է ցիտոպլազմայից, որը պարփակված է բջջաթաղանթի մեջ։ Ցիտոպլազման պարունակում է կենսամոլեկուլներ, որոնցից են, օրինակ, սպիտակուցները և նուկլեինաթթուները^[2]։

• Ո՞ր նյութերնեն բջջում էներգիայի հիմանական աղբյուրները։

Օրգանական նյութերից օրգանիզմում կարևոր դեր ունեն ածխաջրերը (շաքարները)։ Ածխաջրերը օրգանիզմն ապահովում են էներգիայով։

• Որո՞նք են բջջի հիմնակա ն կառուցվածքային մասերը։

Բջջի բաղադրության հիմնական մասը (մոտ 98 %) կազմում են թթվածինը (O), ածխածինը (C), ջրածինը (H), ազոտը (N)։

• Ի՞նչ նշանակություն ունի բջջաթաղանթը։

Բջջաթաղանթի միջով բջիջ են ներթափանցում ջրում շուծված որոշակի նյութեր և հեռացնում են բջիջի համար ոչ պիտանի նյութերը:

• Որտե՞ղ է գտնվում բջջահյութը,և ի՞նչէ այն պարունակում ։

Բջջահութը գտնվում է բուսական բջիջների վակուոլներում: Բջջահյութը պարունակում է ջրի մեջ լուծված շաքար և զանազան այլ նյութերով:

• Ի՞նչ է հյուսվածքը։

Միևնույն ծագում ունեցող, կառուցվածքներով իրար նման և միջբջջային նյութով միացած բջիջների խումբը կոչվում է հյուսվածք:

• Ի՞նչ հյուսվածքներ ունեն բույսերը։

Բարձրակարգ բույսերում կա 6 տեսակի հյուսվածքներ, դրանք են գոյացնող, հիմնական ծածկող, փոխադրող և մեխանիկական հյուսվածքները:

• Բույսի ո՞ր մասերում է տեղադրված գոյացնող հյուսվածքը։

Բույսի և նրա օրգանների հենարանի դերն է կատարում մեխանիկական հյուսվածքը:

• Ո՞ր հյուսվածքն է կատարում բույսի և նրա օրգանների հենարանի դեր։

Բույսի և նրա օրգանների հենարանի դերն է կատարում մեխանիկական հյուսվածքը:

• Կենդանական ի՞նչ հյուսվածքներ գիտեք։

Կենդանական հյուսվածքները չորսն են, դրանք են էպիթելային, շարակցական, մկանային և նյարդային հյուսվածքները

• Ի՞նչ պաշտպանական դեր է կատարում շարակցական հյուսվածքը։

Շարակցական հյուսվածքը կենդանի օրգանիզմում կատարում է հենարանային և պաշտպանողական դեր: Այն կարող է լինել հեղուկ, փուխր կամ պինդ: Օրինակ՝ արյունը հեղուկ շարակցական հյուսվածք է:

• Որո՞նք են բույսի վեգետատիվ օրգանները և ի՞նչ գործառույթ են կատարում։

Դրանք ապահովում են բույսի սննդառությունը, շնչառությունը, աճն ու զարգացումը, ինչպես նաև վեգետատիվ բազմացումը։

• Արմատի ի՞նչ ձևափոխություն գիտեք։

Թթվածնով աղքատ հողերում աճող բույսերի կողային արմատներից առաջացնում են շնչող արմատներ: Կան նաև հենարանային, օդային և այլ տիպի արմատներ:

• Որո՞նք են արմատի գործառույթները։

Սննդառությունը, սնջառություննը, աճն ու զարգացումը, ինջպես նաև անհրաժեշտ նյութերի տեղափոխությունը։

Կետադրի՛ր հետևյալ հատվածը.

Օրանջիայի ձորակում ամեն գարնան մասրենիներն են ծաղկում, բացվում են վայրի վարդեր դեղին, սպիտակ։ Երբ գարուն է լինում տաքանում են Օրանջիայի քարերը և խլեզները։ Փորի մաշկը դեղին պառկում են տաք քարերի վրա լեզուները հանում։

Այն ժամանակ երբ շեն էր Մանասի խրճիթը, Օրանջիայի ձորակում մասրենիներ չկային, տան պատերի վրայով երկչոտ խլեզներ չէին վազվզում, վայրի վարդերի տեղ բոստանում վարունգն էր ծաղկում։

Մի բարակ արահետ Օրանջիայի ձորակը միացնում էր գյուղի հետ։ Այժմ այդ արահետն էլ չկա։

Մանաս ինչո՞ւ տունդ Օրանջիայում շինեցիր, չգիտեի, որ Դավոյենց Առաքելն էլ աչք ուներ դրած ձորակին ուր ձյունն ավելի շատ է հալվում, և ձյունի տակից կանաչը ծլում։

Դավոյենց Առաքելը եզան կաշվից տրեխները հագին մի առավոտ աչքի տակով նայեց Օրանջիայի ձորակին, ուր նախրից ետ մնացած երկու հորթ էին արածում և մտքում դրեց ձորակում ամարաթ կառուցել։

Իսկ երկու շաբաթ անց Օրանջիայում Մանասն էր քարն ու կիր թափել ոտքերը մինչև ծնկները, վեր քաշած ցեխ էր շինում, ուստան էլ տաշած քարերն էր շարքում։

Առաքելը գյուղում չէր վերադարձին աչքի տակով նայեց շարած պատին հերսոտեց և սրտում զայրույթը պահեց որ առավոտյան Մանասի երեսով տա կռիվ անի Օրանջիայի համար

Հենց գիտես թե դատ ու դատաստան չկա էլի  որ զոռ ես անում ասաց Մանասը Օրանջիայում ես պիտի տուն շինեմ Առաքել

Մանաս իմացիր` առաջդ ով ա կանգնած։ Ես Դավոյենց Առաքելն եմ բա դու ո՞ւմ լակոտն ես։

Եվ առ հա մի հատ Մանասի գլխին ձեռքի դագանակով իրար անցան աղմուկ աղաղակ եղավ։ Մանասի արնաթաթախ տուն տարան

Առաքելն էլ նայեց հեռացողներին, պատի տակ գերանի վրա նստոտած մարդկանց էլի սպառնաց և գնաց տուն։

1.Տրված բառերը բաժանի՛ր բաղադրիչների (օրինակ ՝ հրաշամանուկ- հրաշ-ա-մանուկ) և պարզի՛ր, թե բառաշարքերից յուրաքանչյուրն ի՞նչ ընդհանրությամբ է կազմված:
ա) Սահմանադիր-սահման-ա-դիր

զմրուխտափայլ-զմրոխտ-ա-փայլ

կանխավճար-կանխիկ-վճար

սնափառ

բաղաձայն-բաղ-ա-ձայն

պարտատեր-պարտ-ա-տեր

կենսախինդ-կենս-ա-խինդ

ջրամուկ-ջուր-ա-մուկ

արևամանուկ-արև-ա-մանուկ

ձեռագործ-ձեռ-ա-գործ

նորամուտ-նոր-ա-մուտ
բ) կենսուրախ-կենս-ուրախ

զուգընթաց, — զուգ-ընթաց

ջրկիր-ջուր-կիր

ջրհեղեղ-ջուր-հեղեղ

բանբեր-բան-բեր

քարտաշ, — քար-տաշ

տնպահ-տուն-պահ

լուսնկա,

մթնկա, ձնծաղիկ, ռնգեղջյուր, քարափ, մոլեռանդ, հրձիգ, քարտաշ, ակնհայտ:

2.Շարքի բոլոր բառերը, բացի մեկից, նույն ձևով են կազմված: Գտի՛ր շարքում օրինաչափությանը չենթարկվող բառը:

ա) Արևմուտք, նեղսիրտ, գունաթափ, ձկնկիթ, ձեռնպահ:

բ) Ծալապակաս, չարագործ, գործակից, տառակեր, գետաբերան:

3. Ժխտական ապ, դժ, տ, ածանցներով կազմի՛ր տրված բառերի հոմանիշները:
Անգույն-գունատ

անբախտ-դժբախտ

անգետ-չգետ

անարդյունք-արդյունավետ

անօրեն-

անձև:

Դասարանում

1)15:3×2=10

2)16:20=4/5

3)225:0,75=300

4)18×2+18:2=45

5)136:3×2=102

60:3×2=2/3,

36-24=12 = 1/5

34×36:16×60=0.9

Հնագույն հայկական մշակույթի մասին նյութական և հոգևոր ինչ վկայություններ են հասել ։

Հայոց հեթանոս աստվածների առաջին դիցարանը ձևավորվել է հայ ժողովրդի կազմավորմանը զուգընթաց՝ կրոնապաշտամունքային հավատալիքների (տոտեմիզմ, ոգեպաշտություն, բնապաշտություն, հմայական մոգություն) ազդեցությամբ։

Ինչ են առասպելները։

Առասպել, միֆ (հուն․՝ μύθος -խոսք, ասք, ավանդություն), ժողովրդական բանահյուսության վիպերգական ժանրերից մեկը, որի մեջ գերբնական ու չափազանցված ձևով արտացոլվել են հնագույն ժողովուրդների կյանքի կարևորագույն դեպքերը, աշխարհի վերաբերյալ մարդկանց պատկերացումներն ու ընկալումները։ Առասպելների հիմքում, հիմնականում, ընկած են եղել տվյալ ցեղի, ժողովրդի կյանքում տեղի ունեցած իրական դեպքերը, սակայն բնության դեմ դեռևս անզոր մարդն իր սնոտիապաշտ մտածողությամբ երևույթները բացատրել է որպես աստվածների և ոգիների գերբնական ուժի արտահայտություն։

Ներկայացնել Վահագնի , Տորք Անգեղ մասին։

Վահագն-Վահագնը ռազմի քաջության, հաղթանակի և ամպրոպի գերագույն աստվածն է հին հայկական դիցաբանության մեջ։ Եղել է ամենասիրելի և ընդհանրական աստվածը։ Կրել է «Վիշապաքաղ» անունը, քանի որ ըստ ավանդույթի պայքարել է խավարի վիշապների դեմ։

Տորք Անգեղ — Տորք Անգեղ, նաև Տուրք կամ Անգեղյա, հայ առասպելաբանության մեջ աստված կամ դյուցազն, Հայկի ծոռը

Ինչ է վիպերգը։

Վիպական երգերը վիպական բանահյուսության չափածո երգային ստեղծագործություններ են՝ հորինված առասպելական, կրոն, և պատմական անձանց ու իրադարձությունների շուրջը։

Ներկայացնել Արտաշես և Սաթենիկ վիպերգի բովանդակությունը։

Այս նույն ժամանակներում ալանները¹ կովկասյան բոլոր լեռնականների հետ միաբանվելով և Վրաց աշխարհի կեսը գրավելով, մեծ բազմությամբ գալիս տարածվում են Հայոց աշխարհով մեկ։ Ալանների ներխուժման դեմն առնելու համար Արտաշեսը հավաքում է իր զորքերը և ելնում պատերազմի։ Ալանները հայոց զորքերի ճնշումից փոքր-ինչ հետ են նահանջում, անցնում Կուր գետը և բանակ դնում գետի հյուսիսային ափին։ Արտաշեսն էլ հետապնդելով նրանց, իր զորքով գալիս, բանակ է դնում Կուրի հարավային ափին։ Գետը դառնում է թշնամի երկու բանակների սահմանաբաժանը։

Հայոց և ալանների զորքերի ընդհարման ժամանակ ալանների արքայազնը գերի է ընկնում Արտաշեսի ձեռքը։ Ալանների թագավորը ստիպված հաշտություն է խնդրում։ Նա պատգամավորներ է ուղարկում Արտաշեսի մոտ, խոստանալով այն ամենը, ինչ Արտաշեսը կամենա, միաժամանակ առաջարկում երդմամբ դաշինք կնքել, որ դրանից հետո ալանների կտրիճները այլևս չեն ասպատակի Հայոց աշխարհը։ Արտաշեսը հրաժարվում է պատանի արքայազնին վերադարձնել։ Երբ այդ մասին իմանում է արքայազնի քույրը, ալանների չքնաղ արքայադուստր Սաթենիկը, որ գտնվում էր հոր մոտ, նրա բանակում, գալիս կանգնում է Կուր գետի ափին գտնվող մի մեծ դարավանդի վրա և թարգմանիչների միջոցով ձայն է տալիս Արտաշեսին.

Ներկայացնել հայկական դիցարանը։

Հայկական դիցաբանությունը հայ ժողովրդի նախաքրիստոնեական շրջանում տարածված հավատալիքներն էին։ Այն իրենից ներկայացնում էր Հայաստանում դավանվող Զրադաշտական կրոնի ձուլումը բուն հայկական հավատալիքների և հելլենիստական մշակույթի հետ։

Մայիսի 18

Դասարանում

1)15:3×2=10

2)16:20=4/5

3) 225:0,75=300

4) ) 18×2+18:2=45

5) 1)=102

2) 2/3

3)16

4)0/9